Lima ka bagong Cebuano nga pulong

1.) LAYOG – To wrestle or to fight with wrestling; to wrestle to or to grapple with or throw down an opponent.

Gilayog pagmaayo ni Pacquiao si Morales pagduwa nila.

2.) RUSO – Russian, the people of Russia.

Miabot ang mga Ruso gabie para isaulog Pista Senyor Sto.NiÑo.

3.) RIBITIS – Side-adornments, border decorations, artistic designs on the edges
of the dresses, styles, costumes.

Nindot kaayo ang ribitis sa iyang sinina naa’y bulok na rosa, puwa og asul.

4.) TAHAN – To give up, surrender, submit or capitulate.

Nitahan ang kawatan sa dihang wala na siya’y madaganan.

5.) TIMO – To eat or take food in little amount; to consume foods momentarily
or rapidly.

Si Juan nitimo sa isda kay nakabati siya ug ka gutom.

INADLAWNG TALAAN (5)

Mahal kong talaan,

Nindot kaayo ang akong semana mahitungod daghang adlaw’ng Lunes nga wala’y klase. Para namo sa ni apil og mga duwa para sa intrams mura gihapon og naa’y klase mahitungod sa mga praktis nga kylangan apilan. Lingaw kaayo ko sa among mga praktis bisan og dili kaayo mi maayo mo duwa. Nindot kakuyog akong mga teammates kay sige lang ug katawa. Excited na ko sa sunod na semana kay intrams na namo. Mao na’y pinakanindot na adlaw na matagamtam sa mga estudyante nga pareha nako kay dinha ra namo mabati ang kahayahay kay mabuhat namo ang tanan namong gusto basta lang dili bati.

Pakighinabi ni Wilfredo Arcilla

Ang akong labing halandumon na kasinatian na Sugbuanon.

"Jeep"
Sa pila ka adlaw nakong hunahuna sa akong pinakahalandumon na kasinatian isip usa ka Sugbuanon ni gawas na gayud kini sa akong utok. Nahitabo kini sa dihang bata pa ko, nagkuyog kami sa akong inahan kay mobisita mi sa akong iyaan nga taga Consolacion. Tungod kay nagtungha ako sa usa ka pribadong tunghaan naa gayod sa patakaran na mag-Ingles ug tungod niini mada gayud kini nimo bisan sa gawas sa tunghaan. Sa dihang naai ni agi na jeep pasahero-an ako dayon ni siyagit ug "Ma, consolation ay!" Ang akong inahan nagkatawa gayud pagmaayo naminaw kanako. Hangtod karon kung makahinumdom atong hitabo-a magkatawa gayud ako.

Pakighinabi sa mga taras sa usa ka lider (August 23

SEMANANG TALAAN (4)

Minahal kong talaan,

Kapoy para nako ang akong semana karon. Gikapoy ko tungod sa sige namo og praktis og soccer. Grabeh kaayo ang mga praktis kay maabtan mi og gabii. Makasaban ko pirmi sa akong mga ginikanan matag uli nako kay lagi dugay mi tig-uli tungod sa praktis. Nakasabot ra sad ko nila pero ang ako lang dili bitaw pirmi karon ra ni kay hapit na ang intrams inig human sa intrams balik na pud sa sinugdanan. Nalipay pod ko kay hapit na ang intrams namo inig September 4-6. Ganahan ko kong ting-intrams kay makahatag kini “break” sa mga estudyante. Daghang mga kalingawan ang matagbo basta intrams. Bisan kapoy ang akong semana tungod sa daghang praktis nalipay ra pod ko kay malingaw ko sa akong mga ka teammates.

Lima ka bagong Cebuano nga pulong

1.) LAGOY – To run or escape, flee.

Si Isay naglagoy para maka-ikyas sa sunog.

2.) LAHAKLAHAK – A spot by spot appearance of measles outbreak in the body of a
child.

Naluoy ko nagtanaw sa bata nga daghan kaayo og lahaklahak sa iyang panit.

3.) LAROK – To drink water, or of liquor straightly.

Gilarok dayon ni Pedro ang tuba na iyang gipalit sa tindahan.

4.) MAMALING – To go fishing by the use of nets.

Mamaling si Juan sa dagat matag kadlawon.

5.) SAKBANG – To interrupt, to break in upon in a discussion; to butt-in in a talk.

Ni sakbang si Veronica sa among sultihanay mao na wala mi nagkasinabot.

SEMANANG TALAAN (3)

Minahal kong talaan,

Sa akong na sinati karong semanaha gaan kaayo akong paminaw mahitungod nga wala pa kaayo klaro among klase kay baghuay pa nahuman among mid-terms. Nalipay sab ako kay nakapasar ako sa mga eksamen og ambot lang kaha sa mga eksamen nga wala pa nahatag hangtod karon. Ganiha lang gikan mi ug CICC, among nasinati ang suroy-suroy sa Sugbo. Naa’y mga baligya ang lain-laing lungsod sa Cebu. Ilang mga gibaligya kung unsa’y ilado sa ilang lungsod pareha anang mga gamit og pagkaon. Sa among pagadto nakita pod namo si Gov. Gwen Garcia og nagpaletrato siya kauban kanamo. Pagkahuman sa suroy-suroy sa Sugbo niadto kami sa USJR og nagkatapok ang tanang eskwelahan sa Cebu nga naa’y masscom mao ang STC, CNU, UP, Benedicto College,USJR, og CIT. Gipangulohan kini nga proyekto sa taga ABS-CBN nga nagsaulog sa ilang kawhaan nga tuig. Ang mga manunulti sila si Leo Lastimosa, Haide AcuÑa og Rico Locena.

Lima ka bagong Cebuano nga pulong

1.) GAHOB – Sound produced by throng of people. A noise of people inside a
gymnasium or coliseum.

Ang gahob sa sa mga katawhan nagikan sa ilang singgit para sa basket.

2.) LASAK – Muddy place, swampland, pond, canal, sewerage.

Ang among na-again gabii lasak kaayo og mao ang hinungdan nga naputol akong
sinilas.

3.) LIBAN – An honest mistake, unintentional misdeed, a mistaken action.

Ako moangkon nga liban kadto akong nahimo og kinabubutan ko nga mangayo
Og pasaylo kaniya.

4.) MASAMSAM – To eat or to take in, to masticate, grind by the teeth.

Si Eva nagkaon og lamiang lechon og gisamsam niya kini nga matilawan ang
kalami niini.

5.) SAWOP – Sunset, sundown, dusk or evening.

Kanindot tanawn sa sawop kauban sa imong minahal.

MIDTERMS:Pakighinabi Kauban si Mrs. Belen Escuadro

Si Mrs. Belen Inez Escuadro, 60 anyos, usa ka full-time na maybahay og usa ka mahigugmaong inahan. Sa wala pa siya na full-time housewife nakatrabaho siya isip usa ka accountant kay nakahuman man siya og accountancy sa kolehiyo. Sa pila ka tu-ig, siya nagtrabaho isip accounting duty ug sa sama nga panahon nakasecretarial pod siya ug sa wala madugay napataas siya sa iyang boss isip usa ka supervisor. Nakasuway pod siya nga nahimong cashier, personal-in-charge, pero kasagaran iyang trabaho may kalabutan gayud sa accountancy. Una niyang natrabahoan mao ang Sun Pride og unum ka tu-ig pod siya ngadto. Ang Sun Pride gi-panagiya sa mga Wong Brothers sa dumala ni Dr. Wong. Pagkahuman sa Sun Pride nibalhin siya sa GA Machineries Incorporated (GAMI) sa tuig 1980, og unum gihapon siya katuig nanarbaho ngadto. Ang GAMI may kalabutan sa mga agricultural nga produkto o kanang piggery, nga gi-panagiya nila ni Mr.Buyarskie, Mr.Enrique Aboitiz ug si Mr. Ugarte.

Nagpakasal sa pangedaron nga 37 si Mrs. Escuadro. Naa siya’y duha ka anak nga puro babaye. Nakapanganak siya sa iyang kamagwangan sa edad nga 40 ug iyang kamagwangan nga anak nagedad ug 21 og naka graduate na kini ug kolehiyo sa kurso nga nursing og nakapasar kini sa board exam. Ang ikaduha nagedad ug 18 ug usa ka second year masscom ug iskolar sa St. Theresa’s College.

Gipili ni Mrs. Esuadro nga mahimong inahan ug asawa kay sa magtrabaho kay gusto niya’ng mahatag ang tanan oras og ang pinakamaayo sa iyang mga anak ug bana. Para niya lisod timbangon ang oras sa trabaho og ang pagkainahan kay siya “late bloomer” tiguwang na iyang edad pero bata pa ang mga anak og mas kaylangan ug hatagan ug pagtagad ang mga anak.

Para ni Mrs. Escuadro ang pinakanindot nga mahatag sa usa ka inahan ngadto sa anak mao ang “values” og ang “good education”. Mao pod kini ang iyang nakuha ngadto sa iyang mga ginikanan kay magamit gayud kini sa adlaw-adlawng panginabuhi. Kini ra ang ikabilin ngadto sa mga anak nga mahimong gabay “as you go through life.”

Iyang mensahe sa mga batanon karong panahona mao ang “i-balance” ang kinabuhi. Apila ang Ginoo ug ibutang siya sa sentro sa atong kinabuhi. Pag-ampo pirmi ka yang tanan nagdepende ra sa Ginoo. Trabaho og pagtuon, buhata ang maayo og huna-hunaa nga ang tanan nagdepende ra kanimo. Nihatag pod siya og kasyuran kong unsaon pagtimbang sa kinabuhi,ingon siya pamati sa maymay sa mga tiguwang sunda ang golden rule “Do unto others what you want others to do unto you.” Matod pa niya nga “be responsible” og “be sincere” kay kong buhaton nimo ni mo sunod ra ang tanan.

Lima ka bagong Cebuano nga pulong

1.) AGONIYAS – A sorrowful musical piece played during funeral march or parade,
or as an expression of mourning, or bereavement of the loss of a
departed loved one.

Ang agoniyas nga kanta mao ang nakapahilak kaniya.

2.) DISILOS – To leave so in a hurry.

Si Pedro nidisilos kay mahadlok ma biyaan sa sakyanan.

3.) LAHING -- Any ripe fruits of any fruit trees.

Ang prutas nga lahing mao’y lami kanon.

4.) RIPASO – Rehearsal, practice, practicum, exercise.

Kinahanglan gayud ang ripaso para monindot ang kagawasan.

5.) RULYOHISTA – Lecturer, one who conducts the lecture.

Ang rulyohista mao ang nakahibaw sa tanan sa kasaysayan aning
simbahana.

SEMANANG TALAAN (2)

Minahal kong Inadlawng talaan,

Ang akong semana makaingon ko nga daghan ko’g mga kalisod nga giagian mahitungod midterms namu ug natagbaw pud ko ug pangita kung kinsa akong interbyuhon para sa Com 26. Para kanako pagsuway ra kini, kay kini man akong gipili na kurso og may kalabutan kini sa akong masagubang inig sunod tuig ug inig gawas nako ining skwelahana. Grabe kaayo akong tuon karong semanaha ug pirmi ko nagatubang ug notebook nanghinaot ko nga dako ko og makuha sa akong mga eksamen. Kahinumdom pud ko pag eksamen namo sa Com 3 nakalimot ko sa tubag sa numero uno, ako gibiyaan ang kato nga numero ug gibalikan nako paghuman nako ug tubag sa tanan, maayo nalang gain nga akong gitag-an nga tubag mao ang sakto nga tubag. Nalipay pod ko nga nakahibaw nga dili ra diay ako ang naungot atong numeroha, daghan sab diay mi.

MIDTERMS:Pakighinabi Kauban si Mrs. Belen Escuadro

SEMANANG TALAAN(1)

Sa akong namatikdan, bug-at kaayo ang akong semana karon tungod mid-terms na namo sunod semana. Daghan kaayo og mga test nga gipanghatag ang mga maestro og maestra para kanamo. Ang pinaka labing nakabug-at mao ang magpapirma sa clearance tungod nihit makitan ang mga Secretarya ug Presidente sa mga organization. Ilabi na nga kung magpapirma kinahanglan gayud nga naa ka’y kwarta para ikabayad sa pundo sa organization kay kung wala ka’y kwarta sili mapirmahan ang clearance. Mabalaka pa jud ko kay ting-bayad na karong semanaha dako kaayo ang bayranan sa matrikula. Maluoy ko sa akong mga ginikanan nga daghan sila’g bayrunon karon. Usa pa daghang deadlines ang dapat himuon, sama sa mga proyekto sa lain-laing mga subjects. Pareha sa akong kahimtang nga gipugos nalang gayud nako paghimo akong Theology nga proyekto para wala nako’y huna-hunahon kay nakabantay ko nga nagdala rato’ og gubot nako mahitungod ang among maestra wala na’y nahunahuna-an o ikapabuhat nga lain mao nang bisan unsa nalang iyang ipahimo bisan ug wala nami kahibaw kung unsa’y kalabutan sa proyekto para sa among subject.

Bisan puro kaguol og kakapoy ang akong kahimtang karong semanaha naa po’y malipayon nga nahitabo kanako. Sama sa nakapasar ko sa mga eksamen nga gihatag sa mga maestro ug dapat lang sab kong malipay kay dako sab ni ug matabang kay basin unya’g dili ko makapasar sa mid-term. Nalipay ko kay nakapalit ko og karsones tungod sa akong pagtinihik sa niaging mga adlaw. Nahimuot ko sa akong amiga nga grabe gayud kaayo makada og pakatawa nako ilabi na sa akong pundok. Nalipay ra sab ko sa akong semana kay daghan ko og nakatunan.